Hebrajczycy
Dzieje polityczne
Przywódcą Hebrajczyków był Abraham, który przewodził dwunastu plemionom. Hebrajczycy pochodzili z północnej Mezopotamii, przez długi czas wędrowali po dzisiejszym Półwyspie Arabskim. Ich głównym zajęciem było pasterstwo.
Około 1500 roku p.n.e. osiedlili się w Kanaanie, czyli Ziemi Obiecanej (południowa Palestyna). Znaleźli się tam pod panowaniem egipskim. Tradycja hebrajska głosi, że na rozkaz faraona zostali przesiedleni do delty Nilu.
W XIII wieku p.n.e. pod przywództwem Mojżesza Hebrajczycy opuścili Egipt i powrócili przez Synaj do Ziemi Obiecanej. Tam pokonali Filistynów i Kanaanejczyków i utworzyli swoje państwo, którego pierwszym królem był Saul (panował około 1020-1004 p.n.e.). Osiągnęło ono rozkwit za panowania następcy Saula, króla Dawida (ok. 1004-965 p.n.e.), którego stolicą została Jerozolima, zdobyta przez Hebrajczyków w roku 1000 p.n.e.
Syn Dawida, Salomon (965-928 p.n.e.) zbudował świątynię jerozolimską (z kamienia i drzewa cedrowego). Po śmierci Salomona doszło do rozpadu państwa hebrajskiego na Judeę na południu i Izrael na północy. Oba państwa na początku VIII wieku p.n.e. dostały się pod panowanie asyryjskie.
Izrael przestał istnieć w 722 p.n.e. w wyniku represji asyryjskich po nieudanym powstaniu. Ludność Asyryjczycy deportowali i rozproszyli (tradycja żydowska mówi o dziesięciu zaginionych plemionach).
Judea przetrwała pod panowaniem Asyryjczyków do upadku ich imperium w roku 612 p.n.e., następnie mieszkańcy Judei znaleźli się pod panowaniem chaldejskim. W roku 586 p.n.e. próbowali się wyzwolić, jednak ich powstanie zostało krwawo stłumione przez Nabuchodonozora, który tysiące Judejczyków (Żydów) przesiedlił do Babilonii w charakterze zakładników. Świątynia Salomona została wówczas w ramach represji zburzona. W roku 539 p.n.e. , po upadku imperium chaldejskiego pokonanego przez Medów i Persów, Judea stała się częścią imperium perskiego.
Religia
Jahwe był najważniejszym bogiem Hebrajczyków już za króla Saula. Uzyskał szczególną pozycję w Judei, stając się jedynym bogiem mieszkańców Jerozolimy. Na ukształtowanie się monoteizmu wśród Hebrajczyków być może miała wpływ próba reformy religijnej, podjęta w Egipcie przez faraona Echnatona.
Około roku 600 p.n.e. pod wpływem proroków rozwinęła się wiara w Przymierze – święte porozumienie między narodem wybranym a Jahwe. Jako kodeks etyczny Hebrajczycy zaczęli traktować Dziesięć Przykazań, objawionych Mojżeszowi przez Boga. Kultem otoczono Arkę Przymierza – skrzynię zawierającą kamienne tablice, na których wyryto Dekalog. Była ona przechowywana w świątyni jerozolimskiej.
Charakterystyczna dla judaizmu stała się koncepcja Boga uniwersalnego, wszechmocnego i wszechwiedzącego, a także koncepcja Mesjasza – wybrańca Bożego, mającego odbudować Królestwo Izraela.