Cywilizacja doliny Indusu
Najstarsze dzieje osadnictwa w dolinie Indusu sięgają VI tysiąclecia p.n.e. Obszar ten zamieszkiwali wówczas rolnicy posługujący się kamiennymi narzędziami. Ok. 4 tys. lat p.n.e. wytwarzali oni gliniane naczynia przy użyciu koła garncarskiego, hodowali wiele gatunków zwierząt oraz uprawiali bawełnę. Wykopaliska świadczące o najwyższym poziomie rozwoju tej cywilizacji pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. O rozwoju sztuki świadczą figurki ludzi i zwierząt z terakoty.
Wykopaliska w Mohendżo-daro i Harappie
Cywilizacja doliny Indusu obejmowała obszar od wybrzeży Morza Arabskiego, poprzez dorzecze Indusu, do Amu-darii w dzisiejszym północnym Afganistanie. Była to przede wszystkim cywilizacja miejska, utrzymująca rozległe stosunki handlowe ze światem zewnętrznym.
Dotychczas archeolodzy odkryli około 70 ośrodków miejskich na tym obszarze, z których największymi są Mohendżo-daro i Harappa w Pendżabie. Każde z tych miast liczyło około 35 tysięcy mieszkańców. Różnorodność zabudowań świadczy, iż w tych społecznościach istniało dość duże zróżnicowanie klasowe.
Oba miasta zostały zbudowane na planie szachownicy, były silnie ufortyfikowane, umocnienia wzniesiono z wypalanej cegły. Solidne domy, niektóre nawet dwupiętrowe, były wyposażone w łazienki, do których był doprowadzony system wodociągowo-kanalizacyjny. Wielkie spichlerze zbożowe oraz zabudowania pałacowe świadczą, iż czołową rolę w gospodarce odgrywało państwo, a struktura administracyjna była silnie scentralizowana.
Spośród metali mieszkańcy Mohendżo-daro i Harappy znali miedź i brąz, wytwarzano z nich między innymi wazy zdobione ornamentami ze złota i srebra.
Pismo
Pismo tej cywilizacji składało się z około 270 znaków piktograficznych. Dotychczas nie udało się go odczytać, nie jest ono podobne do żadnego ze znanych systemów. Przykłady tego pisma znaleziono na ponad 2 tysiącach kamiennych pieczęci w kształcie kwadratów bądź prostokątów, służących prawdopodobnie do oznaczania prywatnej własności. Na pieczęciach znajdowały się wizerunki zwierząt i krótkie inskrypcje.
Wierzenia religijne
Podstawą religii był kult płodności, w obiektach sakralnych odkryto symbole falliczne oraz figurki świadczące o kulcie byka. Popularny był także wizerunek męskiego bóstwa z rogami, które uważa się za prototyp boga Sziwa z religii hinduistycznej.
Przyczyny upadku
W I połowie II tysiąclecia p.n.e. rejon Indusu nawiedziły trzęsienia ziemi i powodzie, które zmieniły bieg rzeki i zatopiły gęsto zaludnione tereny. Około 1600 roku p.n.e. wtargnęły na półwysep indyjski koczownicze plemiona z północy, niszcząc ośrodki władzy istniejącej tam cywilizacji.